گونه ای سرطان که در روده بزرگ آغاز می شود سرطان روده بزرگ یا کلون کنسر گفته می شود. نشانه های این نوع سرطان متأسفانه در آغاز آن مستعد شناسایی نیست ولی با آگاهی از علائم آن می توان به پزشک رجوع کرده و آزمایش های ضروری را برای وارسی بیشتر و شناسایی این گونه از سرطان انجام داد.
روده بزرگ قسمت انتهایی سیستم گوارش است. سرطان روده بزرگ معمولاً در افراد مسن مشاهده می شود اما در هر سنی امکان دارد رخ دهد. همواره این نوع سرطان به شکل توده های غیر سرطانی ریز به اسم پولیپ که در درون روده به وجود می آیند آغاز می شود. با گذشت زمان برخی از این توده ها سرطانی می شوند.
پولیپ امکان دارد ریز بوده و نشانه ای از خود بروز ندهد یا نشانه های خیلی کمی داشته باشد. به همین دلیل غربالگری مرتب برای شناخت این توده های ریز و برداشتن آنها قبل از اینکه به سرطان مبدل شوند پیشنهاد می شود. اگر سرطان روده بزرگ در بدن ایجاد شود درمان‌های بسیاری برای مهار آن وجود دارد نظیر جراحی، دارو درمانی، ایمنی درمانی و پرتو درمانی.
آشنایی با علائم سرطان روده بزرگ
نشانه و علائم سرطان روده بزرگ می تواند به شکل های زیر نمایان شوند:
- تحول همیشگی در نمونه عملکرد روده نظیر اسهال، یبوست
- خونریزی مقعد یا مشاهده خون در مدفوع
- درد های همیشگی ناحیه شکم نظیر جمع شدن گاز یا انسداد شکم
- احساس فقدان خالی نمودن کامل روده
- سستی، ضعف یا درماندگی
- پایین آمدن وزن بدون دلیل
موارد فوق نشانه ها و علائم سرطان روده بزرگ که مشهود می شوند. بهتر است بدانید که اکثر اشخاصی که به این بیماری مبتلا هستند در وهله اولیه آن هیچ گونه نشانه هایی از خود نشان نمی دهد و اشخاصی که نشانه های سرطان را تجربه می کنند بستگی به میزان و شرایط این بیماری در روده متمایز است.
آشنایی با عوامل ایجاد سرطان روده بزرگ
در مجموع هنگامی سرطان روده بزرگ به وجود می آید که یاخته های سالم روده دستخوش تغییراتی در حجم روده می شوند. دی ان ای یاخته شامل مجموعه دستورالعملی است که یاخته دستور می دهد چه فعالیتی را انجام دهد. یاخته های سالم به شیوه ای رشد می کنند و تسهیم می شوند که بدن به کارایی عادی خود ادامه می دهد ولی زمانی که دی ان ای یاخته آسیب می بیند و سرطانی می شود یاخته حتی بدون احتیاج به یاخته جدید پیوسته افزایش می یابد. با جمع شدن یاخته های غیر طبیعی سبب ایجاد تومور می شود.
با گذشت زمان یاخته های سرطانی زیاد و زیاد تر می شوند و آغاز به حمله می کنند. با حمله کردن سلول های سرطانی به سلول های طبیعی مشرف این سلول ها نابود می شوند. بافت های سرطانی می توانند به قسمت های دیگر بدن هجوم برده و در آنجا نیز تبدیل به تومور شوند به این وهله از سرطان متاستاز می گویند.
اقدامات لازم برای کاهش ریسک دچار به سرطان روده بزرگ
وضع تحولات جدید در شیوه زندگی ریسک سرطان روده بزرگ را پایین می آورد. میوه ها سبزیجات بسیار در منوی غذایی خود قرار دهید و حتماً از غلات کامل به جای غلات تصفیه شده استفاده کنید به هیچ عنوان سیگار نکشید و وزن طبیعی خود را حفظ کنید.
اشخاصی که ریسک این نوع سرطان در آنها زیاد است با استفاده از بعضی داروها می توانند خطر تولید توده های پیش سرطانی و یا خود سرطان را پایین آورند. به عنوان مثال بعضی مدارک نشان می دهد استفاده مرتب آسپیرین یا دارو هایی مانند آن با کاهش ریسک ایجاد توده یا سرطان روده بزرگ در ارتباط است. با این همه معلوم نیست چه میزان و چه مدت بایستی از این دارو ها استفاده کرد تا اثر بخشی آن را مشاهده نمود.
از سویی استفاده روزانه آسپیرین نیز پیامد هایی نظیر زخم و خونریزی گوارش را به همراه دارد. از این رو چنین شیوه ای برای اشخاصی که ریسک ابتلا به این بیماری در آنها متوسط است پیشنهاد نمی شود ولی در شرایطی که ریسک آن در فرد بسیار است یا نشانه های این بیماری ذکر شده در بدن مشهود شد با پزشک خود برای مطلوب ترین شیوه کاهش احتمال این سرطان گفتگو نمایید. از روش های دیگر کاهش ریسک ابتلا به این بیماری می توان به ورزش کردن به مدت نیم ساعت در هفته نیز اشاره نمود.
روش های غربالگری سرطان روده بزرگ
- آزمایش خون مخفی در مدفوع
این آزمایش یک روش ساده و مقرون به صرفه برای وارسی وجود خون در مدفوع است که معمولاً با چشم قابل مشاهده نیست. این آزمایش بایستی در 3 دفعه پی در پی انجام گیرد اما این آزمایش برای شناسایی این سرطان دقیق نیست.
- کولونوسکوپی
بررسی تمام روده به کمک این وسیله صورت می گیرد که مجهز به دوربین می باشد و به هدف مشاهده توده های ایجاد شده و نمونه برداری از آن ها انجام می گیرد.
- سونوگرافی CT
یکی دیگر از روش های غربالگری سونوگرافی CT می باشد. این روش گونه ای عکس برداری از روده می باشد که اگر توده ای در آن دیده شد بایستی کولونوسکوپی انجام گیرد.
معمولاً غربالگری به اشخاص بالا 50 سال پیشنهاد می شود و هر سال بایستی این تست را انجام دهند. اشخاصی که پیشینه سرطان روده بزرگ در خانواده را دارند و دست کم یک نفر در خانواده آن ها به این بیماری دچار است. افرادی که به سندروم FAP, Lynch دچار هستند یا اشخاصی که به کولیت یا کرون دچار هستند.
