بواسیر (هموروئید)، علت بروز بواسیر و درد بواسیر، تشخیص بواسیر

از کودکان گرفته تا افراد بزرگسال ممکن است در طی شرایطی خاص، تحت تاثیر بیماری بواسیر (همورئید) قرار بگیرند. بواسیر یکی از شایع ترین بیماری های مقعدی است که منجر به التهاب و تورم سیاهرگ های ناحیه مقعد و رکتوم می‌شود. این رگهای واریسی در ناحیه مقعد با علائم دردناکی از جمله خونریزی مقعدی، احساس درد و … همراه است و می‌تواند موجب نگرانی افراد شود. اما خوشبختانه روش های درمانی متعددی برای آن وجود دارد و افراد می‌توانند با توجه به شدت بواسیر، بهترین روش درمانی را انتخاب کنند.

در ادامه این متن قصد داریم بیشتر درباره انواع هموروئید، علائم بواسیر، راه های پیشگیری و … صحبت کنیم پس تا انتهای متن با ما همراه باشید:

بواسیر چیست؟

بیماری بواسیر که اصطلاح پزشکی آن هموروئید (hemorrhoids) است، وریدهای ملتهب و متورمی هستند که در ناحیه مقعد و رکتوم (راست روده) ایجاد می‌شوند. این عارضه به دلیل افزایش فشار به رگهای ناحیه نشیمنگاهی در طی شرایطی خاص پدید می‌آید. زمانی که رگ های ناحیه مقعد و رکتوم تحت فشار بالا باشند دیواره آنها کشیده شده و آسیب می‌بینند که این موضوع منجر به نازک شدن و ملتهب شدن آنها می‌شود. بیماری بواسیر ممکن است در داخل مقعد یا بیرون آن بروز پیدا کند و با توجه به محل بروز علائم ناراحت کننده ای مانند احساس درد، خونریزی مقعدی و …  را به همراه داشته باشد.

علائم و نشانه های بیماری بواسیر

برای اینکه بتوانیم در وهله اول بیماری بواسیر را تشخیص دهیم بهتر است از علائم و نشانه های شایع هموروئید آگاه باشیم. سپس با مراجعه به پزشک متخصص و انجام آزمایشات لازم از ابتلا یه عدم ابتلا به این بیماری مطمئن شوید. به طور کلی علائم و نشانه های بیماری بواسیر شامل موارد زیر می‌شود:

• خونریزی از مقعد
• بی اختیاری مدفوع
• مشاهده خون در مدفوع
• احساس خارش در ناحیه مقعد
• خارج شدن بالشتکهای عروقی از مقعد
• مشاهده و احساس برآمدگی در ناحیه مقعد
• به وجود آمدن التهاب و تورم در ناحیه مقعد
• ظاهر شدن ترشح مخاطی پس از اجابت مزاج
• احساس درد در ناحیه مقعد در موقع دفع مدفوع
• به وجود آمدن درد و خونریزی در ناحیه مقعد در زنان باردار

 شماره تماس مرکز تخصصی درمان بیماری‌های مقعدی در تهران: ۲۲۳۶۱۰۷۱-۰۲۱

عوامل ایجاد بیماری بواسیر (هموروئید)

در اینجا به عوامل بروز این بیماری خواهیم پرداخت.

• اسهال یا یبوست

هنگامی که فرد دچار اسهال شود مجبوراً به طور مکرر به دستشویی می رود که این حالت موجب زخم یا خونریزی، عفونت و اصطحکاک در ناحیه مقعد می شود.

بعضی از افراد گاهی دچار یبوست می شوند و تغییرات غذایی نیز بر روی آن ها تاثیر گذارد نبوده، چرا که این گونه افراد دچار یبوست مزمن می باشند و احتمال اینکه به مرور زمان دچار هموروئید شوند نیز وجود دارد. برای این دسته از افراد استفاده از قرص های رونده توصیه می شود.

• اضافه وزن

وزن بالا با وارد کردن فشار زیاد به قسمت تحتانی بدن می تواند از دلایل بروز هموروئید باشد.

رگ های خونی در ناحیه ی مقعد بزرگ شده و در نهایت هنگام دفع مدفوع موجب خونریزی مقعد می گردد.

• قرار گرفتن طولانی مدت به حالت دفع

اگر مجبورید بیش از 5 دقیقه به حالت دفع قرار گیرید، بهتر است بدانید که این حالت طبیعی نیست و این فشار موجب خونریزی می گردد.

کمبود فیبر در برنامه غذایی موجب سفت شدن مدفوع می شود.

مدفوع سفت نیز باعث اصطحکاک روی دیواره های مقعد می شود که در نهایت موجب خونریزی می شود.

• بارداری

یکی از مهمترین دلایل ابتلا به بواسیر، کاهش تحرک بانوان در دوران بارداری می باشد و علت دیگر آن گشاد شدن رگ های خونی است. به همین دلیل بسیاری از خانم ها در دوران بارداری دچار هموروئید می شوند.

• مصرف کم آب

نوشیدن آب به میزان لازم موجب نرمی مدفوع و سهولت در حین دفع می شود به همین جهت در طول روز به میزان کافی آب بنوشید.

اغلب افراد شاغل مجبورند که به مدت طولانی پشت میز بنشینند و این عمل منجر به تورم رگ های خون در ناحیه مقعد می شود.

• استفاده از دستمال توالت زبر

بهتر است که دستمال کاغذی مورد استفاده نرم باشد تا موجب تحریک و زخم شدن ناحیه مقعد نشود.

• وضعیت نامناسب بدن

از دیگر دلایل بروز هموروئید، حالت نشستن نادرست می باشد. خمیدگی بدن باعث فشار آمدن به قسمت پایین بدن می شود که منجر به تحریک هموروئید می گردد.

• برخی ورزش ها

بعضی از ورزش ها از جمله وزنه برداری به احتمال زیاد مناسب افراد مستعد به بواسیر نمی باشند. بخصوص یکی از عواملی که باعث تورم و زخم شدن رگ های مقعد می شود، نشستن روی زانو با وزنه است. نقش ورزش در درمان هموروئید در مراحل ابتدایی بیماری بسیار مهم می باشد.

• استفاده از نوشیدنی های الکلی

مصرف برخی نوشیدنی ها از جمله الکل باعث گشادکننده ی عروق می شود و انبساط عروق خونی باعث تشدید هموروئید خارجی و داخلی می شود.

• آمیزش مقعدی

برقراری رابطه جنسی موجب آسیب رسیدن به مقعد می شود، به صورتی که برقراری رابطه جنسی از ناحیه مقعد، گشاد شدن عروق و تورم را در پی دارد که در نتیجه احتمال ابتلا به هموروئید افزایش میابد.

• غذاهای پر ادویه

ادویه باعث تحریک مقعد زخم شده می شود، سپس دفع مدفوع را سخت می کند.

از دیگر عوامل ایجاد بیماری بواسیر (هموروئید) میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری کبدی
• سرطان روده بزرگ
• سابقه جراحی ناحیه رکتوم
• رژیم هایی با مصرف فیبر پائین
• سرطان کولون (سرطان قسمتی از روده بزرگ)

انواع بواسیر(هموروئید) با توجه به علائم بروز

• هموروئید داخلی (Internal Hemorrhoid)

بواسیر داخلی تورم سیاهرگ‌ های ناحیه رکتوم (راست روده) است که در اثر فشار و کشیدگی بالا ایجاد می‌شود. زمانی که شدت بیماری بواسیر داخلی افزایش پیدا می‌کند، می‌تواند باعث بزرگ شدن سیاهرگ‌ها شود و در مواقعی به همراه مدفوع از دهانه مقعد خارج شود که به آن بیرون‌زدگی مقعد می‌گویند. پرولاپس هموروئید یا بیرون زدگی مقعد در برخی موارد، به داخل مقعد باز نمی‌گردد و درد شدیدی در ناحیه نشیمنگاه ایجاد می‌کند.

معمولاً هموروئید داخلی قابل لمس یا مشاهده نیست، اما با علائمی مانند خونریزی بدون درد، خارش و سوزش در ناحیه مقعد (در مواقع بیرون زدگی هموروئید) همراه است.

• هموروئید خارجی (external Hemorrhoid)

زور زدن بیش از حد هنگام دفع مدفوع، می تواند باعث تورم و بیرون زدگی سیاهرگ های ناحیه مقعد شده و بواسیر خارجی را به وجود آورد. این عارضه با درد و خارش شدید همراه است، چرا که این ناحیه دارای عصب های حسی قوی است.

توده های بواسیری متورم و برجسته در زیر پوست مقعد قابل مشاهده هستند و در موارد شدید، ممکن است پاره شده و خونریزی کنند.

علائم بواسیر خارجی عبارتند از:

• درد یا ناراحتی در مقعد
• تورم و التهاب در اطراف مقعد
• احساس خارش و سوزش در ناحیه مقعد
• مشاهده لکه های خون قرمز روشن هنگام دفع مدفوع

بیشتر بخوانید: راه‌های موثر درمان خارش مقعد در خانه

• هموروئید ترومبوزه (thrombosed hemorrhoid)

هموروئید ترومبوزه نوعی از بواسیر خارجی است که در اثر لخته شدن خون در سیاهرگ‌های آسیب‌دیده مقعد ایجاد می‌شود.  این لخته، جریان خون را در ناحیه مسدود کرده و با احساس درد شدید در ناحیه مقعد همراه است. به طور کلی علائم همورئید ترومبوزه عببارتند از:

• توده دردناک مایل به آبی تیره در لبه‌های کانال مقعد
• تورم و التهاب در اطراف مقعد
• درد شدید در ناحیه مقعد
• سوزش و خارش مقعد

درجه بندی هموروئید بر اساس شدت

درجه های بواسیر بر اساس موقعیت و بیرون زدگی از مقعد مشخص می شود. هر چه میزان بیرون زدگی بشتر باشد در نتیجه شدت آن بیشتر خواهد بود. شناسایی درجه و شدت هموروئید در طی فرایند درمان این بیماری از الزامات می باشد.

بواسیر درجه اول

بواسیر درجه یک که داخلی نیز شناخته می شود که خارج از مقعد مشاهده نمی شود.

بواسیر درجه دوم

در درجه دو، بواسیر پس از اتمام دفع به درون مقعد باز می گردد.

بواسیر درجه سوم

در درجه سه، بواسیر به هنگام دفع بیرون می آید و پس از اتمام دفع به داخل مقعد باز میگردد.

بواسیر درجه چهارم

در این درجه از بواسیر که از همه شدید تر است، به طور کلی بواسیر در خارج از مقعد مشاهده می شود.

چه عواملی ریسک ابتلا به بواسیر را افزایش می‌دهد؟

• اضافه وزن
• زایمان طبیعی
• دوران بارداری
• رابطه مقعدی
• سابقه خانوادگی
• سنین بین 45 تا 65 سال
• نشستن طولانی مدت در توالت
• پیروی از یک رژیم غذایی کم فیبر
• مبتلا بودن به یبوست یا اسهال مزمن
• نشستن یا ایستادن طولانی مدت در طول روز
• عادت به زور زدن بیش از حد برای اجابت مزاج
• کم آبی بدن و مصرف کم از نوشیدنی به ویژه آب
• مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی و کافئین دار

 شماره تماس مرکز تخصصی درمان بیماری‌های مقعدی در سعادت آباد: ۲۲۳۶۱۰۷۱-۰۲۱

چند ترفند عالی برای جلوگیری از بواسیر

برای آنکه بتوانید از ابتلا به توده های بواسیری در امان باشید بهتر است برخی از باید و نبایدها را بدانید و اقدامات مناسب را آغاز کنید:

پیشگیری از هموروئید با:

• ورزش
• افزایش مصرف آب
• مصرف فیبر ( میوه، سبزیجات، غلات سبوس دار و… )

بهترین راه برای درمان بواسیر

پزشکان روش های درمانی بیماری بواسیر را با توجه به نوع بیماری (همورئید داخلی یا همورئید خارجی) و شدت علائم آن تعیین می‌کنند. گاهی ممکن است برای رهایی از علائم همورئید نیاز به انجام روش های ساده تری مانند درمان های خانگی باشد؛ یا در مواردی برای بهبود بیماران روش های جراحی توصیه شود. به طور کلی روش های درمان همورئید شامل موارد زیر می‌شود:

درمان های خانگی

برخی از افراد تنها به دنبال راه های خانگی برای از بین بردن توده های بواسیری هستند. اما باید این نکته را بدانید انجام چنین درمان هایی برای همه افراد کافی نیست و باید در صورت شدید بودن علائم، روش های پزشکی را جایگزین کنید. به طور کلی اگر علائم بیماری شما خفیف تا متوسط است می‌توانید با رعایت نکات ساده زیر به کاهش علائم و بهبود بیماری همورئید کمک کنید:

• حمام سیتز: نشستن در حمام آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه چند بار در روز می‌تواند برای تسکین درد، خارش و سوزش مقعد موثر باشد.
• پمادهای ضدالتهاب: استفاده از پمادهای ضدالتهاب مانند هیدروکورتیزون می‌تواند به کاهش تورم و درد کمک کند.
• رژیم غذایی: ابتلا به یبوست در این دوره علائم هموروئید را تشدید می‌کند. بنابراین بهترین راهکار  گنجاندن خوراکی های حاوی فیبر مانند سبزیجات و میوه های تازه در رژیم غذایی است. از آنجایی که فیبر در بدن هضم نمی‌شود حجم مدفوع را افزایش داده و آن را برای تخلیه نرم می‌کند.
• نوشیدن آب:  نوشیدن روزانه 6 تا 8 لیوان آب در طول روز به نرم شدن مدفوع کمک کرده و مانع از خشک و سفت شدن مدفوع می‌شود. در نتیجه عمل دفع را برای فرد راحت تر می‌کند.
• اجتناب از زور زدن:  زور زدن هنگام دفع مدفوع می‌تواند فشار داخل شکم را افزایش دهد و علائم بواسیر را تشدید کند.

دارو درمانی

دارو درمانی یکی از روش های رایج برای درمان بواسیر است که می‌تواند به تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند. البته بهتر است به این نکته توجه داشته باشید افراد مبتلا به بیماری بواسیر نمی‌توانند دارو درمانی را به عنوان یک درمان واحد در نظر داشته باشند. معمولا پزشکان استفاده از دارو درمانی را در کنار سایر روش های درمانی به افراد توصیه می‌کنند.

انواع داروهای مورد استفاده در درمان بواسیر:

• تنقیه و ملین ها
• پماد و شیاف های آنتی هموروئید
• داروهای ضدالتهاب مانند هیدروکورتیزون
• داروهای مسکن مانند ایبوپروفن، استامینوفن و …

نکاتی در مورد دارو درمانی بواسیر:

• داروهای بواسیر باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
• در صورت عدم بهبود علائم با دارو درمانی، به پزشک مراجعه کنید.
• مصرف خودسرانه داروهای بواسیر می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: فیستول مقعدی چیست؟ + علائم فیستول مقعدی 

جراحی بواسیر با لیزر

جدیدترین و قطعی ترین راه برای از بین بردن توده های بواسیری و جلوگیری از عود بیماری استفاده از تکنیک لیزر درمانی است. این روش درمانی  به دلیل مزایای متعددش نسبت به سایر روش های درمانی بواسیر مورد توجه بسیاری از افراد در سراسر دنیا قرار گرفته است. درمان بواسیر با لیزر، خونریزی و احساس درد را در حین درمان به حداقل رسانده و به دلیل دقت بالایی که دارد از آسیب به سایر بافت های اطراف جلوگیری می‌کند. علاوه بر آن در جراحی لیزر هموروئید، ریسک ابتلا به عفونت تقریبا به صفر می‌رسد و جراحی در مدت زمان بسیار کوتاهی به اتمام می‌رسد.

در جراحی هموروئید با لیزر، پزشک متخصص بیمار را تحت بی حسی موضعی قرار می‌دهد. سپس با استفاده از دستگاه مخصوصی اشعه های پرتوان co2  را به ناحیه آسیب دیده می‌تاباند تا بالشتک های بواسیری از بین برود.

شایان ذکر است در این تکنیک درمانی نیازی به بخیه یا پانسمان نیست و افراد می‌توانند در همان روز به خانه بازگردند.

جراحی سنتی بواسیر

معمولا اگر سایر روش های درمانی برای بیمار موثر واقع نشود یا اندازه توده های بواسیری به قدری بزرگ باشد که نتوان به کمک لیزر آنها را درمان کرد، پزشک متخصص جراحی سنتی را به بیمار توصیه می‌کند. در این جراحی فرد تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا درد و ناراحتی را احساس نکند. سپس پزشک با استفاده از تیغ جراحی شروع به درمان و ترمیم نواحی آسیب دیده در مقعد و کتوم می‌کند. عوارض ناشی از جراحی سنتی برخلاف جراحی با لیزر بیشتر بوده و فرد به مدت زمان طولانی تری نیاز دارد تا بهبودی کامل را کسب کند.

علاوه بر آن، استفاده از تیغ جراحی ممکن است خطر ابتلا به عفونت یا آسیب به سایر بافت های اطراف را افزایش دهد.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بواسیر هستند؟

۱- افرادی که به صورت طولانی مدت و مداوم می نشینند.

افرادی که به علت شغل خود مانند کار با کامپیوتر یا رانندگان، مدت زمان زیادی را باید به حالت نشسته بگذرانند، بیشتر در معرض ابتلا به هموروئید می باشند، زیرا گردش خون در حالت نشسته در ناحیه لگن سخت تر انجام می شود. به منظور کاهش این احتمال جابه جایی در هر 2 ساعت و فعالیت های سبک مانند پیاده روی کوتاه مدت پیشنهاد می شود.

۲- افرادی که به صورت طولانی مدت و مداوم می ایستند.

افرادی که شغل آن ها ایجاب می کند مدت زمان طولانی بایستند مانند گارسون ها و آرایشگران، در صورت رعایت نکردن راهنما های سلامت مانند جابه جایی پا ها هرچند دقیقه یک بار و ایستادن بر روی پنجه یا پاشنه، هم موجب آسیب به ستون فقرات خود می شوند و هم احتمال ابتلا به هموروئید را افزایش می دهند زیرا خون به خوبی در بدن گردش پیدا نمی کند.

۳- افرادی که فعالیت های بدنی و ورزشی سنگین انجام می دهند.

افرادی مانند باربر ها که به طور ناگهانی حجم عظیمی را بلند می کنند موجب می شوند به عروق خونی و رکتوم فشار زیادی وارد شود و درصد ابتلا به هموروئید افزایش یابد. به منظور کاهش احتمال این بیماری کار کردن به روش اصولی و فعالیت های ورزشی به سبب تقویت عضلات ناحیه تهتانی پیشنهاد می شود.

۴- افرادی که زندگی آن ها تحت فشار زیاد استرس و اضطراب می باشد.

افرادی که استرس و تنش بالایی را تحمل می کنند موجب اختلال در حرکات روده شده و در نهایت منجر به یبوست می گردد که از دلایل اصلی ابتلا به هموروئید می باشد.

بیماری بواسیر چه عوارضی دارد؟

معمولا به ندرت ممکن است بیماری بواسیر عوارضی را برای سلامت فرد به همراه داشته باشد؛ با این حال برخی از این عوارض شامل موارد زیر می‌شود:

کم خونی:

در شرایطی که برای جلوگیری از خونریزی مقعدی اقداماتی صورت نگیرد ممکن است فرد در معرض کم خونی قرار بگیرید. زمانی که فرد دچار کم خونی می‌شود به دلیل کاهش تعداد گلول های قرمز، اکسیژن رسانی نیز در بدن با اختلال مواجه می‌شود که همین موضوع با بی حالی و خستگی همراه است.

هموروئید خفه شده:

قطع جریان خون در وریدهای بیرون زده از مقعد، برای مبتلایان عارضه ای بسیار دردناک تلقی می‌شود. در این حین توده های بواسیری خونریزی کرده و برای درمان فرد نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: شقاق چیست؟ + شقاق مقعدی چه علائمی دارد؟

راه های تشخیص بیماری بواسیر

تشخیص بواسیر معمولاً توسط پزشک با معاینه فیزیکی انجام می‌شود. با این حال گاهی ممکن است برای تائید تشخیص یا رد سایر علل به وجود آورنده بیماری نیاز به انجام آزمایشات بیشتر در این زمینه باشد. به طور کلی معاینات و آزمایشات لازم برای تشخیص و بررسی دقیق بیماری بواسیر شامل موارد زیر می‌شود:

معاینه فیزیکی:

پزشک شما ناحیه مقعد و رکتوم شما را برای مشاهده علائم هموروئید مانند تورم، خونریزی یا پرولاپس معاینه می‌کند. به این صورت که بعد از مشاهده ناحیه خارجی مقعد، انگشت دست کش داری که به روغن آغشته شده است را وارد کانال مقعدی می‌کند تا بتواند این ناحیه را از بابت هر یز غیر طبیعی بررسی کند.

آزمایشات تشخیصی بیماری هموروئید:

• آزمایش خون:  آزمایش خون می‌تواند اطلاعات مفیدی را درباره تعداد گلبول های قرمز و اینکه آیا فرد دچار کم خونی شده است یا خیر را در اختیار پزشک متخصص قرار دهد.
• آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع از روش های مفیدی است که به پزشکان کمک می‌کند تا به وجود خون، عفونت یا سایر علائم مشکوک پی ببرند.
• سیگموئیدوسکوپی:  این روش تشخیصی شامل قرار دادن یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین در داخل رکتوم شما، برای مشاهده هرگونه ناهنجاری است.
• کولونوسکوپی:  این تکنیک مشابه سیگموئیدوسکوپی است، با این تفاوت که کل روده بزرگ شما را مورد بررسی قرار می‌دهد.

چرا کلینیک لیزر شفا؟

کلینیک شفا بیش از ۱۵ سال است که صرفا بر روی درمان بیماری های نشیمنگاهی (مقعدی) متمرکز می باشد و دارای با تجربه ترین کادر پزشکی در زمینه بیماری های مقعدی می باشد که نقش این تجربه در کاهش درصد عود بیماری و تشخیض و درمان صحیح بیماری بسیار ارزشمند می باشد. شما می توانید اطمینان حاصل فرمایید که در این کلینیک جراحی راحت و با حداقل درد و خونریزی را تجربه خواهید کرد.

اگر دچار بیماری بواسیر شده اید و قصد دارید این عارضه در بهترین کلینیک درمانی، تحت نظر پزشکان با تجربه و حازق درمان کنید، کلینیک لیزر شفا می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای شما  باشد. کلینیک لیزر شفا از اولین مراکز تخصصی درمان بیماری های مقعدی در تهران است که توانسته با مدیریت دکتر داوود تاجبخش و تلاش های متخصصان این مجموعه، به درمان موفقیت آمیز بسیاری از مراجع کنندگان کمک کنند. شما می‌توانید در صورت تعیین وقت یا کسب اطلاعات بیشتر با شماره های مندرج در سایت تماس حاصل کنید.

مطالب مرتبط:

• لیزر بواسیر
• درمان بواسیر
• خونریزی بواسیر
• درمان سریع بواسیر
• درمان گیاهی بواسیر
• تغذیه مناسب بواسیر
• جراحی سنتی بواسیر
• نقش ورزش در درمان بواسیر
• مزایا و معایب درمان بواسیر با لیزر
• مقایسه جراحی سنتی با لیزر بواسیر
• نگاه کلی به بواسیر و درمان آن

سوالات متداول درباره بیماری بواسیر