بیماری های التهاب روده به مجموعه ای از بیماری ها گفته می شود که باعث التهاب در دیواره روده بزرگ یا روده باریک می شوند. این بیماری را اکثراً با سندروم روده تحریک پذیر اشتباه می گیرند؛ اما بهتر است بدانید که این دو بیماری های متمایزی هستند، سندروم روده تحریک پذیر یک عارضه جدی تری است که پیامدهای گوناگونی من جمله صدمه به روده و سوء تغذیه دارد. دو فرم اصلی از این بیماری، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می باشند همچنین اقسام دیگر بیماری های التهابی روده نظیر کولیت لنفوسیتی و کولیت کلاژن می باشد.
اگر دکترهای داخلی قابلیت تشخیص این دو گونه عمده این بیماری را نداشته باشند بیماری به عنوان کولیت نامشخص گروه بندی می شود. بر اساس آمار بنیاد کرون و کولیت، بیماری های التهاب روده تقریباً ۱.۶ میلیون آمریکایی را درگیر نموده است که بیماری بیشتر این اشخاص پیش از ۳۰ سالگی شناسایی شده است.
با آنکه تا به امروز درمانی برای این بیماری یافت نشده است اما می توان با تحول روال زندگی و مداخله درمانی نشانه ها و علائم را مهار نمود. با معالجه اثربخش، حدود ۵۰٪ از اشخاص دچار به این بیماری ها شاهد بهبودی یا افت نشانه ها در ۵ سال آتی خواهند بود.
آشنایی با نشانه ها و علائم بیماری های التهابی روده
علائم بیماری های التهابی روده با توجه به سختی و محل التهاب کاملاً متمایز است و از ضعیف تا شدید بی ثابت است. بیماران دچار به این نوع بیماری ادوار فعال بیماری را به عنوان سیر عود یا افروخته شدن و نیز ادوار انقطاع یا پایین آمدن علائم تحت عنوان سیر بهبودی را محک می زنند. نشانه ها و علائم بیماری های التهاب روده نظیر:
- اسهال
- تب و درماندگی
- ناراحتی و درد شکمی، انسداد عضلات شکمی
- مشاهده خون در مدفوع
- پایین آمدن یا نداشتن اشتها
- پایین آمدن وزن بی اراده
- حالت تهوع
- استفراغ
- حرکات درد آور و سخت روده
- احساس فقدان خالی شدن روده بعد از اجابت مزاج
- وجود عفونت یا مخاط در مدفوع
- عرق شبانه
از دیگر علائم بیماری های التهاب روده که به سیستم گوارش بستگی ندارد عبارت‌اند از:
- درد مفصل
- جراحت دهانی
- التهاب چشم
- عارضه های پوستی
- سبب نامنظم شدن دوره قاعدگی در زنان
آشنایی با عوامل اثر بخش در ابتلا به بیماری های التهابی روده
تا به امروز علل بیماری های التهابی روده تعیین نشده است در گذشته پزشکان رژیم غذایی، اضطراب و استرس را عامل اصلی آن می دانستند ولی امروز بر این باورند که عوامل ذکر شده سبب پیشرفت این بیماری شده و عامل تولید کننده آن نیستند. عوامل گوناگونی امکان دارد در ابتلا به بیماری های التهابی روده تأثیر بسزایی داشته باشند که در خصوص آن‌ها توضیحاتی را ذکر می کنیم:
- سیستم ایمنی
یکی از دلایل احتمالی این بیماری نا کارآمدی سیستم ایمنی بدن است. در زمان نبرد سیستم ایمنی با سازه ها مهاجم نظیر بعضی مواد غذایی، باکتری، ویروس، بازتاب غیر طبیعی سبب می شود سیستم ایمنی بدن به یاخته های سیستم گوارش هم حمله نماید.
- ژنتیک
این‌گونه به نظر می رسد که وراثت وظیفه عمده ای در ابتلا به بیماری های التهابی روده بر عهده دارد. چون که میان این بیماری و جهش های ژنی رابطه ویژه ای کشف شده است. ۲۰٪ از اشخاص دچار به کولیت اولسراتیو دارای وابستگی نزدیک دچار به IBD هستند. ولی تا به امروز هیچ نمونه ویژه ای در خصوص شرایط وراثت IBD یافت نشده است.
- باکتری و ویروس
بر اساس پژوهش های انجام شده باکتری های اشریشیا کلی و آنترو ویروس با عارضه کرون در ارتباط هستند.
- محیط زیست
عواملی نظیر قرص های ضدبارداری، سیگار کشیدن، رژیم های غذایی، واکسیناسیون، تغذیه با شیر مادر، آنتی بیوتیک و سایر عوامل به عنوان دلایل اثر بخش بر بیماری های التهابی روده شناسایی شده اند.
آشنایی با عوارض بیماری های التهابی روده
بعضی از عوارض در هر ۲ گروه از بیماری های التهابی روده مشاع بوده و بعضی دیگر ویژه همان گونه بیماری است. عوارض مشاع میان هر ۲ بیماری کولیت السراتیو و کرون نظیر:
- سرطان کولون
ابتلا به این نوع بیماری ریسک ابتلا به سرطان کولون را بالا می برد. شیوه غربالگری این سرطان در اشخاص عدم دچار به IBD, آغاز کولونوسکوپی بعد از سن ۵۰ سالگی و معمولاً هر ۱۰ سال ۱ بار مجدد تکرار می شود.
- التهاب پوست، چشم و مفاصل
برخی از بیماری ها نظیر آرتریت، التهاب چشم و زوائد پوستی امکان دارد در ادوار عود بیماری IBD پیش بیاید.
- عوارض جانبی داروها
برخی از داروها به کار برده شده در معالجه بیماری های التهابی روده با ریسک کمی برای درگیری با سرطان های ویژه در ارتباط هستند. کورتیکو استروئید ها می توانند با ریسک ابتلا به فشار خون شدید، پوکی استخوان و دیگر امراض همراه باشند.
- التهاب مجاری صفراوی
در این نوع بیماری، التهاب سبب تولید جراحت در حفره صفراوی شده و در نتیجه سبب محدود شدن آن و رفته رفته سبب صدمه کبدی می شود.
- لخته شدن خون
بیماری های التهابی روده ریسک لخته شدن خون در رگ ها را بالا می برد.
