احتمالا به دلیل ابتلا به یبوست و دفع دشوار، نام تنقیه به گوشتان خورده باشد. تنقیه یکی از روش های درمانی برای تخلیه مدفوع سفت و خشک و پاکسازی روده است که به فرد کمک می‌کند از ابتلا به سایر بیماری های مقعدی مانند شقاق و بواسیر، جلوگیری یا به درمان آن کمک کند.
در ادامه به بررسی انواع تنقیه ، محلول هایی که در آن استفاده می‌شود و آموزش استفاده از تنقیه پرداختیم پس تا انتها همراه ما باشید:
تنقیه چیست؟
اگر بخواهیم تنقیه را به زبان ساده تر بیان کنیم، در واقع تزریق مایعاتی از طریق مقعد به راست روده است که با هدف پاکسازی و تخلیه روده انجام می‌شود. این روش برای درمان یبوست مورد استفاده پزشکان قرار می‌گیرد.
انواع تنقیه
تنقیه با توجه به نیاز افراد به انواع مختلفی دسته بندی شده است که برخی از انواع آن عبارتند از:
تنقیه پاک کننده:
این روش بر پایه آب بوده و شامل نگه داشتن تزریق در رکتوم برای مدت کوتاهی به منظور شست و شو کامل روده بزرگ است. بعد از اتمام تنقیه، بدن فرد بعد از چند دقیقه مدفوع را خارج می‌کند.
تنقیه با حجم زیاد:
تنقیه با حجم زیاد یکی از درمان های موثر برای رفع یبوست است؛ چرا که می‌تواند بخش بزرگی از روده را پاکسازی کند.
همچنین مقدار مایع مورد استفاده در این نوع تنقیه 1000-500 میلی لیتر است. در استفاده از این تنقیه امکان دارد پزشک معالج از شما بخواهد برای مدت طولانی مایع را در دهانه مقعد خود نگه دارید تا مدفوع کاملا از روده خارج شود.
تنقیه با حجم کم:
این نوع از تنقیه برای تمیز کردن پایین راست روده مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی مقدار مایع مصرفی کمتر از 500 میلی لیتر است و برای افرادی که در قسمت بالایی روده دچار یبوست نیستند پیشنهاد می‌شود.
تنقیه نگهدارنده روغن:
این نوع تنقیه معمولا برای افرادی که مدفوع بسیار خشک و سفتی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محلول 120-90 میلی لیتر است و احتمال دارد پزشک از شما بخواهد محلول را حداقل به مدت یک ساعت نگه دارید تا به بهترین نتیجه برسید.
محلول های پر کاربرد تنقیه
برخی از محلول های پر کاربردی که در تنقیه استفاده می‌شود عبارتند از:
- گلیسیرین: گلیسیرین با تحریک پوشش داخلی روده بزرگ به افزایش حرکات روده کمک می‌کند.
- قهوه: محلولی از قهوه دم کرده و آب است که برای حذف صفرا از روده بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- محلول نرمال سالین: این محلول ترکیبی از نمک و آب است. نمک مخلوط، آب بدن را به داخل روده می‌فرستد تا مدفوع نرم شود.
- صابون کاستیل: یکی از صابون های ملایمی است که از روغن های مفیدی مانند روغن زیتون ساخته می‌شود. صابون کاستیل با مخلوط شدن با محلول نمکی به افزایش حرکات روده برای نرم شدن مدفوع کمک می‌کند.
- محلول فسفات: تنقیه محلول فسفات، آب را به داخل روده جذب می‌کند تا مدفوع سفت شده را نرم کند. البته بهتر است به این نکته توجه داشته باشید فسفات بیش از حد نباید مصرف شود چرا که می‌تواند سلامتی فرد را به خطر بی‌اندازد. بنابراین توصیه می‌شود به هیچ عنوان بیش از یک تنقیه در روز مصرف نکنید. علاوه بر آن تنقیه فسفاته برای افرادی که مشکلات کلیوی دارند توصیه نمی‌شود.
نحوه استفاده از تنقیه
- توصیه می‌شود قبل از شروع کار حتما دستانتان را بشورید و یک مکان آرام را برای انجام تنقیه انتخاب کنید؛ معمولا حمام می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد.
- تمام لوازم مورد نیازتان را آماده کنید. این وسایل شامل هر نوع محلول، کیسه تنقیه، کاتتر سیلیکونی با بالون، دو سرنگ لغزنده، سرنگ سر کاتتر، حوله و روان کننده می‌شود. البته پزشک به شما درباره مقدار محلولی که باید استفاده کنید صحبت می‌کند.
- کیسه تنقیه را با محلول مورد نظر پر کنید و مطمئین شوید که گیره انتهایی آن بسته شده باشد. سپس گیره را با انتهای لوله را باز نگه دارید و در یک لحظه گیره را باز کنید تا حباب آن خارج شود و به روده ورود پیدا نکند.
- کیسه را در جایی آویزان کنید که بتوانید به راحتی از آن استفاده کنید.
- بعد از انجام مراحل فوق، به طور کلی لباس هایتان را از نیمه پایینی بدن در بیاورید.
- اگر در حمام از تنقیه استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود حوله تمیزی را بر روی زمین پهن کرده و اگر چپ دست هستید به سمت راست بدن و در غیر این صورت به سمت چپ دراز بکشید.
- برای اینکه در موقعیت بهتری قرار بگیرید، توصیه می‌شود از یک حوله لوله شده در زیر زانویی که بالا است استفاده کنید و زانو را در این شرایط خم کنید.
- در پوش را از نازل جدا کنید و نازل را به آرامی وارد مقعد کنید و سعی کنید تا 10 سانتی متر در داخل رکتوم قرار دهید.
- برای راحتی کار می‌توانید از وازلین استفاده کنید تا هنگام ورود نازل به مقعد با مشکلی رو به رو نشوید.
- اجازه دهید تا مواد محلول به طور کامل وارد روده شما شود و بعد از اتمام مایعات نازل را به آرامی از ناحیه راست روده بیرون بکشید.
- صبر کنید تا تنقیه اثر خود را بگذارد. معمولا اثر آن از 2 دقیقه تا 1 ساعت می‌تواند طول می‌کشد. دستورالمل های کیت باید برآورد زمانی دقیقی را برای هر کیت ارائه دهد و در صورتی که این اقدام موفقیت آمیز نبود توصیه می‌شود به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا تنقیه مشکلی ایجاد نمی‌کند؟
یکی از سوالات متداولی که افراد میپرسند این است که آیا تنقیه خطری را برای سلامت فرد ایجاد نمی‌کند؟ در واقع برای پاسخ به این سوال باید بگویم اگر تنقیه که به روش نادرست انجام شود، می‌تواند به بافت کولون یا رکتوم آسیب برساند و موجب پارگی دیواره آن شود.
همچنین اگر دستگاه تنقیه استریل نباشد ممکن است فرد را به عفونت مبتلا کند. استفاده طولانی مدت از تنقیه نیز سبب عدم تعادل الکترولیت می‌شود و عوارضی مانند خستگی، سر درد، گرفتگی عضلات، حالت تهوع و استفراغ را برای فرد به همراه دارد.
